januari

29 december 2016, Noord-Friesland.

‘Godsamme, ik zei toch rijden met die hap’. ‘Ja, lekkere vent ben jij, welles nietes, wat moet ik dan?’ ‘Ik zei rijden, nou ben je te laat’.

Het had wat voeten in aarde om er vandaag bij te zijn. Het jaarlijkse op pad gaan met meerdere teams van Vogelringgroep Bergumermeer. Genoeg vrije dagen maar onderbezetting door vakantie en ziekte van collega’s maakte het spannend. Een welwillende collega met de gelijknamige achternaam Zondervan zorgde ervoor dat deze Zondervan er een dagje tussenuit kon.

Mercy
Dikke vette mist en bittere kou is het eerste wat opvalt als om 8.15 uur de rit naar Rudy Fopma in St. Anna wordt aangevangen. Hij en Epi Mulder staan al klaar bij aankomst. ’Wat sistou?’, vraagt Rudy als ik mijn camerastatief over hevel in de auto van Epi. ‘Ja , volgens plan gaan we naar Lauwersooghaven om een visje te eten rond het middag uur. En laat daar nou net een roodkeelduiker omspoken’. ‘Ah, dat is ook zo. Die moet op de plaat’. Epi is de chauffeur, Rudy de bijrijder, de ringer en bal-chatri (BC) werper en ik …. Ik wordt vandaag als notulist, assistentringer en protocolfotograaf achterin de Peugeot 205 in een zeer krap kantoor gepropt naast 2 kooien met drukdansende bosmuizen als buren. Show no mercy, want een dag als dit is altijd spannend en vermakelijk.

Twisten
De radio op radio 2, op de TOP 2000 Ready to rock, let’s roll. Bij de eerste de beste bocht zitten de 2 heren voorin als een kribbig stel met elkaar te twisten. Dat gaat de hele dag zo door. Dat is 1 van de vermakelijke gedeelten van deze dag. Epi leidt ons over allemaal binnen weggetjes. Op zoek naar torenvalken en buizerds In de hoop dat ze gevangen willen worden om voorzien van een ring weer hun dagelijkse levensstrijd voort te zetten. ’Zal ik hier links, rechts of rechtdoor?’ ‘Ja, jij bent de chauffeur, jij bepaalt’. Het gekibbel gaat door. Bij een boer menen we een torenvalk hoog in een wilg te zien zitten maar blijkt een merel te zijn. ‘Die boer dat is een druktemaker, als die 1 keer begint te praten houdt hij nooit meer op’. ‘Ja en zo 1 zit er ook naast me’. Het gekibbel gaat door.

Sneaky
’Scheef achter ons zit een buizerd’, meld ik. Met moeite te zien in de dichte mist. Er moet 2x gekeerd worden om de BC te plaatsen. Dat doen we nog eens om een 2e vangkooi te plaatsten. Op een strategisch plekje gaan we staan afwachten onder het genot van een bakje en een stuk suikerkoek van Epi. ‘Ja jongens, ik deel uit. Ik kan het eigenlijk niet missen maar willen jullie ook een stuk?’ ‘In dat geval wel graag Epi’, roepen we in koor. Als de koek haast op is zie ik door de kijker dat de buizerd zijn vleugels uitslaat. ‘Let op, incoming’. Het beest gaat op een paal zitten, naast de kooien en zit te loeren. Een binnenkomend appje leidt me 2 seconden af. ‘Shit, waar is de buizerd’, zegt Rudy. Het mooie stel voorin was ook niet bij de les want zij hebben de sneaky buizerd eveneens gemist. Echt onvoorstelbaar hoe dat beest plots verdwenen is. Sterker nog het dier zit nu opeens aan de andere kant van ons op een tak boven de weg. Nog voor we hem naderen is hij alweer gevlogen . ‘Laat maar, hij wil niet. We gaan door’, zegt Epi.

Plotselinge stilte
De mist is hardnekkig. We doorkruisen vele weilanden met vaak bomen aan weerzijden van de weg. Prachtplekjes voor rovers . Niks nada noppes. Leeg is het zover de mist ons toelaat om te zien. Net als de moed ons rond 11-en een beetje in de schoenen zakt zit er bij het binnenrijden van het dorpje Brantgum een torenvalk (TV) boven ons op een overhangende tak. Een plotselinge stilte in de auto. Alhoewel … dat piepje als de deur onder het rijden wordt geopend werkt niet echt bevorderlijk maar Rudy heeft de BC al uitgeworpen en keren we snel in het dorp. Achter ons zie ik de valk opvliegen en gaat in het weiland ernaast zitten. Het rovertje loopt rond en hapt hier en daar naar iets in het gras. ‘Rij nou even een stukje door man, dan kan ik de kooi pakken’. Het wordt ‘m niet. Rudy moet uitstappen. De valk blijft zijn ding doen ondanks de geringe afstand. De BC wordt op een meer strategische plek geplaatst. We rijden door maar als ik achterom kijk zit het valkje al op de kooi. Rap erheen en samen met Rudy wordt het beestje ontdaan van de geluste visdraadjes. Het is een terugmelding. Al geringd dus. Een na 4 KJ (kalenderjaar) man. Rudy doet de biometrie terwijl ik de gegevens noteer. Opvallend detail: de vogel heeft 13 staartpennen i.p.v. de gebruikelijke 12. Vervolgens houdt Rudy de valk in de juiste protocolposities terwijl ik daar de foto’s van maak. En Epi … die rookt een peuk. Mooie taakverdeling.

Twijfel
Een half uurtje later is het weer raak. Bij Hantgum duikt een na 2 KJ vrouw TV op de BC. Wederom een terugmelding. Hetzelfde ritueel van meten en foto’s maken herhaalt zich. We rijden langzaam aan richting Lauwersoog. Het zicht wordt beter. Ook meer rovers. Tot 2x toe proberen we een buizerd te vangen maar deze soort is ons niet gegund vandaag zo lijkt het. Bij het gehucht Tibma zit een vogeltje op het plaatsnaam bord. Een ijsvogel. Shit, mijn camera zit nog in de tas. Terwijl ik omklooi met de cameratas zie ik in mijn ooghoek een torenvalk aankomen vliegen. De ijsvogel verdwijnt en de torenvalk neemt zijn plaats in. Rudy plaatst een BC en rijden achteruit om te kijken of het valkje zin in een muis heeft. De TV doet wat gewenst. ‘Rijden’. Maar er is twijfel. Die twijfel is terecht want de vogel zit niet goed vast en vliegt weg. De openingsalinea volgt. Het gekibbel gaat gewoon door.

Roodkeelkijkers
Als we Lauwersooghaven binnen rijden is het stralend weer. Goed licht. Tijd om de roodkeelduiker te zoeken. Epi rijdt voorbij aan 2 afslagen en wordt door Rudy en mij er op gewezen de laatste afslag beslist wel te nemen. ‘Hier afslaan, dat heb ik nog nooit gedaan’. ‘Doe het nou maar’. Het gekibbel gaat gewoon door. Gelukkig doet onze chauffeur wat hem wordt gevraagd en zien we al snel fotografen staan. De zeldzame roodkeelduiker zit vlak vooraan, is in het geheel niet schuw en constant aan het poetsen. Dat roept vraagtekens op. Na een aantal bewijsplaten gemaakt te hebben begin ik om me heen te kijken of het me lukt om een betere positie te vinden om een foto te maken die meer tot de verbeelding spreekt. Die zie ik. Iemand anders had het zich ook bedacht en ligt onderaan de kade tussen de basaltblokken in het slik. Losse steentjes en spekgladde ondergrond maken de afdaling tot een uitdaging maar het slaagt. Mooiere licht inval en de weerspiegeling van kleurige vissersboten maken het tot een sfeervoller beeld. Na een kleine 10 minuten roept Rudy me terug de kade op. Tijd voor een visje. Via een scheepstouw kan ik me omhoog trekken en weer tussen de vele andere roodkeelkijkers voegen. Snel een paar handen schudden van bekenden en hop mijn krappe kantoor weer in.

Baksteen
In het visrestaurant treffen we de 2 andere teams. Zij hebben wel buizerds kunnen ringen. Een ieder besteld kibbeling met saus. Dus ook hier gaat het gekibbel gewoon door. Over de middag kan ik kort zijn. Slechts nog 1 torenvalk. De buizerds willen niet meewerken. Een licht gekleurd beest presteert het om vlak voor onze auto langs te zeilen en naast de auto te gaan foerageren op wormen. De muis in de kooi laat hem koud. Leuk hoor. De gevangen TV is overigens wel een mooie. Vanuit mijn Peugotkantoortje zie ik het beest van hoog en ver aankomen. ‘TV op 2 uur!’ Rudy gooit snel de BC uit. Het uitmuntende zicht van de valk moet de rest doen. Aanvankelijk vliegt de valk eraan voorbij maar plotseling keert hij om en stort van een behoorlijke hoogte als een baksteen naar beneden en ploft zo op de kooi. Bingo! Alweer een terugmelding. Een 1 kj man. Het ruimere vlekken patroon op zijn rug en een enkel grijs veertje in zijn stuit wijst dat uit. We zijn richting west langs de zeedijk gereden. Hoe verder we rijden hoe grauwer het weer wordt. We eindigen zoals we begonnen zijn. Dikke vette mist en bittere kou. ‘We kappen ermee’, stelt Epi. ‘Ja, jij bent de chauffeur dus je zegt het maar’. Het gekibbel gaat gewoon door tussen de in-en-in Friese Epi en in-en-in Bildtse Rudy maar stiekem verdenk ik ze ervan dat ze niet zonder elkaar kunnen.